Του Φώτη Βρακα
Έχοντας υπόψιν πως οι ιδιοκτήτες του διέπρεψαν στην Βιέννη σαν εκδότες σε έργα τέχνης και μουσικής θεώρησα αρχικά, πως το όνομα είναι σύνθετο και προέρχεται από τις λέξεις Αρτ και Άρια δηλαδή η τέχνη της Άριας.
Στην έρευνα καμιά φορά ψάχνεις για το Α και βρίσκεις συμπτωματικά το Β. Έτσι και δω. Ψάχνοντας για κάτι άλλο έπεσα συμπτωματικά στον οίκο Αρτάρια. Προς έκπληξη μου το όνομα δεν σημαίνει αυτό, που εγώ αρχικά ερμήνευσα αλλά οι “Αρτινοί”. Γνωρίζοντας πως υπάρχουν και άλλες πόλεις στην Ευρώπη με το όνομα Άρτα, ήθελα τώρα να βρω από πια Άρτα είναι.
Στο βιβλίο του Μπετόβεν, όπου αναφέρονται τα σχετικά με τυπογράφους και εκδότες γράφει: “Το όνομα της οικογένειας Αρτάρια προέρχεται από την πόλη Άρτα, απ όπου είναι η καταγωγή τους“. Και αλλού βρίσκω, πως στα 1297 στο Blevio της βόρειας Ιταλίας στο νότιο μέρος της λίμνης Como καταγράφονται 22 οικογένειες. 18 από αυτές ντόπιοι και 4 Ελληνικές (Greci). Όμως στα τέλη του 15ου αιώνα ως το 1500 αυξάνεται ο πληθυσμός του οικισμού με Έλληνες πρόσφυγες από την Οθωμανική επικράτεια και μεταξύ αυτών και από την περιοχή της Άρτας.
Η οικογένεια Αρτάρια εγκαταστάθηκε αρχικά στη Veltelina (στα λομβαρδικά Valtulina, και στα ρετορομάνικα Vuclina) και μετακόμισε αργότερα στο Blevio. Όπως φαίνεται οι Έλληνες πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν εκεί ήταν οικονομικά ανεξάρτητοι.
Αν ήταν Ελληνόφωνες όλοι δεν το γνωρίζουμε. Πάντως η οικογένεια το θεωρούσε τιμή τους να τους ονομάζουν αρτινούς. Η οικογένεια αυτή ανέβηκε ψηλά που στο τέλος είχε δικό της πύργο. Σαν γενάρχης φαίνεται ο Τσέσαρε Αρτάρια.
Τον 18ο αιώνα η οικογένεια επέκτεινε τις εμπορικές δράσεις στην Γερμανία στην Πόλη Mainz (Μαγνεντία) όπου ασχολήθηκε με εμπόριο και εκθέσεις καλλιτεχνικών έργων και αργότερα βρέθηκε στην αυλή των Αψβούργων. Εδώ θα κάνει καριέρα και θα εκδόσεις τα έργα των μεγάλων συνθετών, όπως Χάϊντεν, Μότσαρτ, Μπετόβεν κτλ. Παραπέρα ο οίκος ήταν γνωστός για την χαρτογραφία του. Στην Αυστρία αποσύρθηκε από την ενεργή Δράση την περίοδο του μεσοπολέμου ενώ υπάρχουν απόγονοι ακόμη στην Ιταλία.
Ο πρώτος που κράτησε σημειώσεις για το όνομα πρέπει να ήταν ο Μπετόβεν, καθότι τους αναφέρει στο σημειωματάριο του. Οι ίδιοι φαίνεται να είχαν και την επαναστατική φλόγα μέσα τους καθότι και με την έναρξη της επανάστασης βοήθησαν οικονομικά κάποια φιλελληνικά σωματεία αλλά και στην Γερμανική επανάσταση του 1848 ήταν με τους επαναστάτες.
*** ΦΩΤΟ – Το Artaria House στεγάζεται στο κέντρο της Βιέννης (Kohlmarkt 9), το οποίο αποδίδεται στο Art Nouveau. Χτίστηκε μεταξύ 1900 και 1902 σύμφωνα με τα σχέδια του αρχιτέκτονα Max Fabiani.
Φωτό
αριστερά: το Artaria House το 1901.
δεξιά: το Artaria House σήμερα
